Inseminacja domaciczna – mało inwazyjna procedura wspomaganego rozrodu. Celem wykonania inseminacji jest zintensyfikowanie szans na uzyskanie ciąży u par z ograniczoną płodnością.
Inseminacja polega na podaniu odpowiednio przygotowanego nasienia partnera lub dawcy do jamy macicy partnerki. Przygotowanie nasienia polega na wyselekcjonowaniu plemników
o prawidłowym ruchu oraz oddzieleniu od płynu nasiennego. W większości przypadków zabieg jest całkowicie bezbolesny. Nie wymaga znieczulenia czy hospitalizacji.
Stymulacja jajeczkowania – polega na przyjmowaniu leków doustnych lub rzadziej zastrzyków podskórnych, których celem jest stymulacja pęcherzyków jajnikowych do wzrostu.
Monitoring cyklu – lekarz prowadzi tzw. monitoring cyklu, czyli badanie ultrasonograficzne (USG), w którym dokonuje pomiarów liczby i średnicy pęcherzyków jajnikowych oraz grubości endometrium (błony śluzowej macicy). Badania takie przeprowadza się co 2-3 dni zaczynając zwykle od 10 dnia cyklu. Po osiągnięciu przez pęcherzyki odpowiedniej wielkości, lekarz ustala termin inseminacji i indukcji owulacji. Indukcja owulacji polega na podaniu zastrzyku, którego celem jest wywołanie owulacji (pęknięcia pęcherzyków i uwolnienia komórki jajowej).
Inseminacja jest skierowana do par pozostających w związku małżeńskim lub we wspólnym pożyciu (dawstwo małżeńskie). Do inseminacji można wykorzystać nasienie anonimowego dawcy (dawstwo niepartnerskie). W takiej sytuacji niezbędne jest złożenie przez parę stosownego oświadczenia w Urzędzie Stanu Cywilnego.
Wskazania do procedury:
- Niepłodność kobieca związana z brakiem jajeczkowania,
- Niepłodność kobieca związana z czynnikiem męskim (nieznaczne obniżone parametry nasienia, zaburzenia ejakulacji, zaburzenia seksualne, niepłodność idiopatyczna),
- Niepłodność kobieca idiopatyczna,
- Endometrioza (I/II stopnia)
Przeciwskazania do procedury:
- Niska rezerwa jajnikowa,
- Znacznie obniżone parametry nasienia,
- Niedrożność jajowodów,
- Endometrioza (III/IV stopnia)
Względne przeciwwskazania (dotyczące danego cyklu)
- Względy formalne (brak wymaganych dokumentów, badań, utrata ich ważności),
- Zbyt duża liczba wystymulowanych pęcherzyków (więcej niż 2 pęcherzyki o średnicy większej niż 14mm – zwiększone ryzyko ciąży mnogiej),
- Szerokość endometrium poniżej 7mm (zwiększone ryzyko niepowodzenia),
- Zły stan ogólny.
Ryzyko:
Inseminacja domaciczna jest stosunkowo prostą i bezpieczną procedurą, a ryzyko poważnych powikłań jest niewielkie.
- Infekcja – w wyniku zabiegu istnieje niewielkie ryzyko wystąpienia infekcji.
- Plamienie – w sporadycznych przypadkach umieszczanie cewnika w macicy może spowodować niewielkie krwawienia z pochwy.
- Ciąża mnoga – sam zabieg inseminacji nie wiąże się z ryzykiem ciąży mnogiej. W przypadku zastosowania farmakologicznej stymulacji, w wyniku której dochodzi do wzrostu więcej niż jednego pęcherzyka w jajniku, ryzyko wystąpienia ciąży mnogiej znacznie wzrasta. Ciąża mnoga wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań w porównaniu do ciąży pojedynczej, w tym wczesnym porodem i niską masą urodzeniową dziecka
- OHSS (zespół hiperstymulacji jajników) – jeśli plan leczenia obejmuje indukcję owulacji, istnieje niewielkie ryzyko wystąpienia zespołu hiperstymulacji jajników (OHSS), w którym pacjentka nadmiernie reaguje na hormony owulacji i może odczuwać umiarkowane lub ciężkie złe samopoczucie. Żeby temu zapobiegać, uważnie monitorujemy cykl za pomocą USG, a czasem również badań krwi i odpowiednio dobieramy dawki leków lub anulujemy cykl leczenia.
Badania niezbędne do kwalifikacji:
Pacjentka:
- Grupa krwi,
- badania wirusologiczne: Anty-HIV-1,2, Anty-HCV-Ab, HBsAg, Anty-HBC VDRL (lub OWA), CMV w klasie Ig,
- wymaz z kanału szyjku macicy: ureaplasma, mykoplasma i chlamydia (metodą PCR – chlamydia) – pobierane między 10 a 20 dniem cyklu,
- cytologia i wymaz z pochwy na bakterie i grzyby (bakteriologiczny-mykologiczny),
- toksoplazmoza w klasie IgG i IgM,
- różyczka w klasie IgG i IgM
- badania hormonalne: AMH, FSH (między 2-3 dniem cyklu), TSH, antyTPO, prolaktyna na czczo,
- drożność jajowodów.
Pacjent:
- Grupa krwi,
- badania wirusologiczne: Anty-HIV-1,2, Anty-HCV-Ab, HBsAg, Anty-HBC VDRL (lub OWA), CMV w klasie Ig,
- seminogram (badanie nasienia).
Dodatkowe badania:
- HTLV (wirus ludzkiej białaczki z komórek T) – dotyczy kandydatów na dawców pochodzących z obszarów o wysokiej zachorowalności,
lub których partnerzy seksualni albo rodzice pochodzą z takich obszarów,
- trypanosoma cruzi (świdrowiec amerykański) – dotyczy kandydatów na dawców, którzy odbywali podróż do krajów Ameryki Środkowej lub Południowej,
- malaria – po podróży pacjenta do krajów tropikalnych, gdzie występuje malaria.
Ważność badań wirusologicznych przed kwalifikacją do inseminacji wynosi 6 miesięcy.
Przebieg procedury:
- Na podstawie wyżej wymienionych wyników badań, lekarz prowadzący kwalifikuje parę do wykonania inseminacji. W trakcie wizyty szczegółowo objaśnia przebieg procedury.
W przypadku farmakologicznej stymulacji lekarz udziela instrukcji o sposobie przyjmowania leków.
- Około 10 dnia cyklu Pacjentka proszona jest o zgłoszenie się na monitoring cyklu, czyli pomiar liczby i średnicy pęcherzyków jajnikowych oraz grubości endometrium.
Wizyty te odbywają się co 2-3 dni.
- Po osiągnięciu przez pęcherzyki odpowiedniej wielkości, podawany jest podskórnie lek wywołujący dojrzewanie komórek jajowych i pęknięcie pęcherzyka – indukcja owulacji.
- Inseminacja wykonywana jest około 23-48 godzin po podaniu leku
W dniu inseminacji:
- Około 90 minut przed zaplanowanym zabiegiem Partner oddaje nasienie
- Przy użyciu cienkiego jednorazowego cewnika, pod kontrolą USG, lekarz wprowadza odpowiednio przygotowane nasienie
do jamy macicy – najlepiej gdy procedura jest przeprowadzana przy wypełnionym pęcherzu moczowym.
- Pacjentka po wykonanej inseminacji pozostaje w pozycji leżącej około 10 minut.
Po zabiegu:
Rekomenduje się unikanie sauny i gorących kąpieli, intensywnego opalania i solarium, ograniczenie wysiłku oraz sytuacji stresogennych. Nie należy w tym czasie wykonywać badań obrazowych typu RTG. Nadmiernie oszczędzający tryb życia nie zwiększa szansy na ciążę. Można normalnie współżyć z partnerem.
Jak często?:
Aby zapewnić optymalną szansę na ciążę, w zależności od sytuacji klinicznej, wykonuje się do kilku inseminacji domacicznych (po jednej w każdym cyklu).
Nie zaleca się wykonywania więcej niż 3-4 IUI.
Wyniki:
Należy odczekać dwa tygodnie przed wykonaniem testu ciążowego. Testowanie zbyt wcześnie może skutkować:
- wynikiem fałszywie negatywnym – jeśli hormony ciążowe nie są jeszcze na mierzalnych poziomach, wynik testu może być ujemny, gdy w rzeczywistości jest ciąża,
- wynikiem fałszywie pozytywnym – jeśli zastosowane były leki wywołujące owulację (HCG), to mogą one wskazywać ciążę, gdy w rzeczywistości ciąży nie ma.
Skuteczność:
Inseminacja umiarkowanie zwiększa szansę na pomyślną ciążę. Szacuje się, że około 10% par, które miały trudności z zajściem w ciążę, odnoszą sukcesy dzięki zastosowaniu tej metody.
